GenAI’nin Kökeni

Son yıllarda adını sıkça duyduğumuz üretken yapay zekâ (Generative AI ya da kısaca GenAI), 2020'lerin başında yapay zekâyı ateşleyen teknolojilerden biri oldu. Ancak bu sistemlerin arkasındaki fikirler aslında yeni değil; kökenleri, Rus matematikçi Andrey Markov’un geliştirdiği istatistiksel modellere kadar uzanıyor.

Üretken Yapay Zekâ ve Üretken Tasarım Arasındaki Fark

Peki, üretken yapay zekâ ile üretken tasarım aynı şey mi? Bu iki terim çoğu zaman birbirinin yerine kullanılsa da aslında önemli farklar barındırır:

• Üretken tasarım, belirli kurallar ve sınırlamalarla farklı tasarım alternatifleri oluşturur.
• Üretken yapay zekâ ise geçmiş verilerden öğrenerek yeni ve özgün içerikler üretir.

GenAI Nasıl Çalışır?

GenAI sistemleri, genellikle denetimsiz ya da kendi kendine denetimli öğrenmeyle çalışır. İlk örneklerde GAN (Generative Adversarial Network) gibi modeller kullanılırken, günümüzde transformer mimarileri (örneğin ChatGPT’nin temelinde olan yapı) çok daha yaygındır. Bu sistemler, veri içindeki örüntüleri tanıyarak yeni içerikler üretir.

Mühendislikte GenAI Uygulamaları

Bugün üretken yapay zekâ en çok yazı ve görsel üretiminde kullanılsa da, mühendislik alanında da kullanım alanları hızla artıyor:

• Görsellerden otomatik 3B model üretimi (örneğin NeROIC)
• Sentetik veri üretimiyle simülasyon ve test süreçlerinin iyileştirilmesi
• Anomali tespiti, tahmine dayalı bakım, otomatik belge ve kod üretimi

Henüz mühendislikte üretken YZ’nin kullanımı üretken tasarım kadar yaygın olmasa da, yakın gelecekte otomatik belgeleme, sentetik simülasyon veri üretimi, hata tahmini ve daha pek çok alanda bu teknolojiyi daha sık göreceğiz gibi gözüküyor.

Gelecekte mühendisliğin temel araçlarından biri haline gelmesi muhtemel bu teknolojiye şimdiden aşina olmakta fayda var.

Kaynak

• https://www.engineering.com/what-is-generative-ai/