Bilim kurgu filmlerinde sıkça karşılaşılan "düşünce okuma" teknolojisi, artık sadece hayal olmaktan çıkıyor. Son yıllarda birçok teknoloji şirketi, beyin sinyallerini yapay zeka yardımıyla analiz ederek metne dönüştürme üzerine yoğun çalışmalar yürütüyor.

Apple’ın, 2024 yılı itibarıyla beyin sinyallerini okuyabilen bir kulaklık üzerinde çalıştığına dair iddialar gündeme gelirken, Meta da 2023’te benzer bir proje üzerinde çalıştığını duyurmuştu.

Meta AI'dan bir araştırma ekibi Şubat 2025'te, invazif olmayan bir yöntemle beyin sinyallerini çözümleyip yazıya dökebilen bir teknoloji geliştirdiklerini duyurdu.

Nasıl Çalışıyor?

Araştırmacılar, yazma eylemi sırasında kayıt edilen beyin sinyallerini kullanarak, insanların ne düşündüğünü tahmin eden bir yapay zeka modeli eğittiler. Katılımcılardan elektroensefalografi (EEG) ve manyetoensefalografi (MEG) kullanılarak kayıtlar elde edildi. Cümleler ekranda kelime kelime gösterildi. Son kelimeden sonra, görsel bir işaret onları görsel geri bildirim olmadan bu cümleyi yazmaya başlamaları için yönlendirdi. Bu model, katılımcılardan elde edilen verileri analiz ederek, kişinin aklından geçenleri metne dönüştürebiliyor.

Tablo1: EEG (sol) ve MEG (sağ) verileri için denekler arasında iyi çözümlenmiş cümle örnekleri.

Doğru karakterler mavi ile vurgulanmış, hatalar kırmızı ile ve yazım hataları altı çizili olarak gösterilmiştir. Doğru ve yanlış boşluklar burada görselleştirilmemiştir.

Sistemin en etkileyici yanı, invazif olmayan bir yaklaşım kullanması. Yani beyne herhangi bir elektrot yerleştirmeden, dışarıdan ölçümlerle bu sonuçlara ulaşılabilmesi. Bu, teknolojinin gelecekte daha yaygın kullanım potansiyeli taşıdığını gösteriyor.

Araştırmanın Sonuçları

Araştırmacılar, 35 katılımcıdan oluşan bir grupla çalıştılar ve şaşırtıcı sonuçlar elde ettiler:

-Sistem, katılımcıların beyin aktivitelerinden hangi kelimeleri düşündüklerini %80 oranında doğru tahmin edebildi.

Uygulamalar ve Gelecek Adımlar

Bu teknolojinin potansiyel uygulamaları :

• Konuşma yeteneğini kaybetmiş kişilere yardımcı olabilir
• ALS ve felç hastaları için iletişim imkanları sunabilir
• Yapay uzuvların ve rehabilitasyon teknolojilerinin geliştirilmesine katkı sağlayabilir

Araştırmacılar, bu teknolojiyi daha da geliştirmeyi ve daha doğru sonuçlar elde etmeyi hedefliyorlar. Şu anda sistemin karmaşık cümleler veya uzun metinler oluşturma kapasitesi sınırlı olsa da, gelecekteki gelişmelerle bu sınırların aşılması hedefleniyor.

Bilim kurgunun gerçeğe dönüştüğü bu teknoloji, insan-makine etkileşiminin geleceği hakkında fikirler sunuyor. Yapay zekanın "düşünce okuma" yeteneği bize ne gibi faydalar sunacak, hep birlikte göreceğiz.

Kaynaklar:

• https://ai.meta.com/blog/brain-ai-research-human-communication/
• https://ai.meta.com/research/publications/brain-to-text-decoding-a-non-invasive-approach-via-typing/